10 chấn thương đầu gối thường gặp và cách điều trị hiệu quả

Đầu gối là một trong những khớp quan trọng nhất trong cơ thể, giúp chúng ta di chuyển và thực hiện các hoạt động hàng ngày. Tuy nhiên, chấn thương đầu gối khá phổ biến, đặc biệt là đối với những người tham gia thể thao hoặc có lối sống năng động. Các chấn thương đầu gối không chỉ gây đau đớn mà còn ảnh hưởng lớn đến khả năng vận động. Trong bài viết này, TrilieuPT sẽ cùng tìm hiểu về 10 loại chấn thương đầu gối thường gặp và những phương pháp điều trị hiệu quả giúp bạn phục hồi nhanh chóng và bảo vệ khớp gối lâu dài.

Gãy xương

Khớp gối gồm ba đoạn xương chính: xương đùi, xương bánh chè và xương chày. Các xương này có thể nứt hoặc gãy do té ngã, tai nạn giao thông hoặc va chạm mạnh. Đặc biệt, gãy xương bánh chè phổ biến hơn các đoạn xương khác. Loãng xương cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ gãy xương ở khu vực này.

Chấn thương dây chằng chéo trước (ACL)

Dây chằng chéo trước (ACL) duy trì sự ổn định của khớp gối, giúp xương chày không trượt khỏi xương đùi. Chấn thương dây chằng này có ba cấp độ:

• Cấp 1: Dây chằng giãn quá mức.
• Cấp 2: Rách nhỏ bắt đầu hình thành.
• Cấp 3: Đứt dây chằng hoàn toàn.

Các vận động viên thể thao, đặc biệt là bóng đá hoặc khúc côn cầu, dễ gặp phải tình trạng này. Tuy nhiên, không chỉ thể thao mà những động tác đột ngột như đổi hướng khi chạy nhanh cũng có thể gây rách ACL.

Chấn thương dây chằng chéo sau (PCL)

Dây chằng chéo sau nằm ở phía sau khớp gối, giúp ổn định cấu trúc khớp. Chấn thương PCL thường xảy ra khi có va chạm mạnh vào phía sau đầu gối hoặc khi khớp gối bị duỗi quá mức trong thể thao hoặc tai nạn.

Chấn thương dây chằng trong khớp gối (MCL)

Dây chằng trong kết nối xương đùi với xương ống chân tại mặt trong của khớp gối. Khi có lực tác động mạnh từ ngoài vào đầu gối, dây chằng này có thể bị kéo căng hoặc rách. Điều này thường xảy ra khi đầu gối bị xoay hoặc sụp vào trong.

Chấn thương dây chằng ngoài khớp gối (LCL)

Dây chằng ngoài khớp gối ổn định mặt ngoài của đầu gối. Chấn thương xảy ra khi có lực mạnh tác động lên mặt trong khớp gối hoặc khi thay đổi tư thế đột ngột. Mặc dù hiếm gặp, nhưng khi xảy ra, tổn thương dây chằng ngoài thường rất nghiêm trọng.

Trật khớp gối

Trật khớp gối xảy ra khi xương đùi và xương chày trượt khỏi vị trí ban đầu. Nguyên nhân phổ biến là va chạm mạnh hoặc chấn thương làm biến dạng cấu trúc khớp gối. Đây là tình trạng rất đau đớn và đòi hỏi phải can thiệp y tế kịp thời.

Rách sụn chêm khớp gối

Rách sụn chêm là một trong những chấn thương đầu gối thường gặp. Sụn chêm có nhiệm vụ bảo vệ đầu xương chày và xương đùi khỏi va chạm khi vận động. Khi bị áp lực quá lớn, sụn có thể bị rách. Lý do phổ biến là thói quen vận động sai, chẳng hạn như đứng bật dậy nhanh từ tư thế ngồi xổm. Ngoài ra, sụn chêm cũng có thể rách do thoái hóa khớp gối theo tuổi tác.

Hội chứng dải chậu chày

Dải chậu chày là mô liên kết kéo dài từ hông đến xương chày, giúp khớp gối chuyển động linh hoạt. Tuy nhiên, khi lặp đi lặp lại động tác co duỗi gối, dải mô này có thể bị tổn thương. Hội chứng dải chậu chày gây đau ở vùng ngoài khớp gối, thậm chí lan lên đùi hoặc mông. Những vận động viên chạy cự ly dài, đặc biệt là trong điền kinh, dễ gặp phải chấn thương này.

Viêm khớp

Viêm khớp khiến khớp gối bị sưng và đau. Người bệnh có thể cảm thấy khớp cứng, chuyển động bị hạn chế, thậm chí có cảm giác lạo xạo khi di chuyển. Viêm khớp có thể do yếu tố di truyền hoặc là hậu quả của chấn thương lâu dài, dẫn đến thoái hóa khớp.

Viêm bao hoạt dịch

Bao hoạt dịch là lớp đệm giúp các cử động khớp được trơn tru. Khi bao hoạt dịch bị viêm, người bệnh sẽ cảm thấy đau nhức hoặc sưng tại vùng khớp. Chấn thương hoặc áp lực liên tục lên khớp là nguyên nhân chính gây viêm bao hoạt dịch.

Nguyên nhân gây chấn thương đầu gối

Nguyên nhân trực tiếp

Chấn thương đầu gối thường xuất hiện khi khớp gối bị va chạm mạnh. Các tai nạn sinh hoạt, giao thông hay va chạm trong thể thao như bóng đá hoặc bóng chuyền là nguyên nhân chính. Những tác động trực tiếp này có thể làm tổn thương xương, dây chằng, hoặc sụn khớp.

Nguyên nhân gián tiếp

Thay đổi tư thế đột ngột là nguyên nhân phổ biến gây chấn thương đầu gối. Xoay người nhanh, dừng đột ngột khi chạy, hoặc nhảy từ độ cao lớn có thể làm căng hoặc rách dây chằng. Những động tác này gây căng thẳng lớn lên khớp, dẫn đến chấn thương nghiêm trọng.

Cách điều trị chấn thương đầu gối hiệu quả

Sơ cứu chấn thương đầu gối

Sơ cứu chấn thương đầu gối phải tuân theo nguyên tắc bảo vệ bệnh nhân khỏi nguy cơ tổn thương thêm. Với các chấn thương nghiêm trọng như trật khớp, gãy xương hay vết thương hở, không nên tự ý xử lý nếu không phải nhân viên y tế. Vết thương hở cần được cầm máu bằng gạc hoặc vải sạch. Tuyệt đối không dùng lá, thuốc lá vì dễ gây nhiễm trùng. Không tự di chuyển bệnh nhân, gọi ngay hỗ trợ y tế để đưa đến cơ sở điều trị.

Nếu chấn thương nhẹ, bệnh nhân vẫn có thể di chuyển nhưng gặp khó khăn, cần cố định khớp gối bằng nẹp gỗ hoặc nẹp chuyên dụng. Sau đó, đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế để kiểm tra.

Điều trị không phẫu thuật

Đối với chấn thương nhẹ hoặc bệnh nhân ít vận động, phương pháp RICE kết hợp với đai cố định là lựa chọn điều trị. Phương pháp này giúp bảo vệ khớp gối, giảm nguy cơ mất vững. Phục hồi chức năng – vật lý trị liệu là bước tiếp theo để tăng cường cơ bắp, hỗ trợ hồi phục chức năng vận động của khớp gối.

Phẫu thuật

Với các chấn thương nặng, phẫu thuật có thể là giải pháp cần thiết. Phương pháp phẫu thuật sẽ được bác sĩ chỉ định tùy vào tình trạng cụ thể. Phẫu thuật có thể là phẫu thuật mở hoặc nội soi. Quyết định phẫu thuật phụ thuộc vào mức độ tổn thương và tình trạng sức khỏe bệnh nhân.

Làm thế nào để phòng ngừa chấn thương đầu gối?

Để giảm thiểu chấn thương đầu gối, cần thực hiện đúng kỹ thuật khi tập luyện và chơi thể thao. Tham khảo ý kiến bác sĩ, kỹ thuật viên hoặc huấn luyện viên thể thao giúp đảm bảo các bài tập phù hợp với thể trạng.

Khởi động đúng cách trước khi tập luyện là bước quan trọng. Ngoài ra, giảm thiểu va chạm trong khi chơi giúp hạn chế tổn thương cho khớp gối.

Ngoài luyện tập thể thao, chú trọng an toàn trong lao động và tham gia giao thông cũng rất cần thiết. Thực hiện các biện pháp phòng tránh té ngã sẽ góp phần bảo vệ đầu gối khỏi các chấn thương.

Chấn thương đầu gối có thể xảy ra bất cứ lúc nào, nhưng với những kiến thức về các chấn thương phổ biến và cách điều trị hiệu quả, bạn hoàn toàn có thể hạn chế rủi ro và nhanh chóng phục hồi. Đừng quên khởi động kỹ lưỡng trước khi tập luyện và luôn duy trì các thói quen lành mạnh để bảo vệ đầu gối. Nếu gặp phải chấn thương nghiêm trọng, hãy tìm đến bác sĩ để được điều trị kịp thời, giúp khôi phục chức năng đầu gối và tránh các biến chứng lâu dài.