Gãy xương mác có cần bó bột không? Bao lâu thì lành?

Gãy xương mác là một chấn thương phổ biến, nhưng không phải lúc nào cũng cần can thiệp phẫu thuật. Vậy, gãy xương mác có cần bó bột không? Thời gian để xương mác lành lại là bao lâu? Bài viết này TrilieuPT sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn rõ ràng về phương pháp điều trị gãy xương mác, bao gồm việc sử dụng bó bột và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình hồi phục.

Gãy xương mác là gì?

Xương mác là xương nhỏ, dài ở cẳng chân, nằm bên cạnh xương chày. Nó không khớp trực tiếp với xương đùi mà chỉ liên kết với xương chày. Xương mác có hình trụ, sắc nhọn, nơi bám của các màng liên cốt.

Khi bị gãy, xương mác có thể nứt hoặc vỡ do chấn thương. Tuy nhiên, xương mác liền lại nhanh chóng hơn xương chày. Nếu gãy cả hai xương, việc lành xương mác có thể làm chậm quá trình phục hồi của xương chày.

Nguyên nhân gây gãy xương mác

Gãy xương mác cẳng chân thường do các nguyên nhân khác nhau. Phổ biến nhất là tai nạn hoặc vật nặng đập vào xương mác vượt quá sức chịu đựng của nó. Khi lực tác động quá mạnh, xương mác có thể bị nứt hoặc gãy.

Các bác sĩ phân chia nguyên nhân gãy xương mác thành 2 nhóm chính như sau:

• Chấn thương trực tiếp: Lực tác động mạnh trực tiếp lên xương mác, gây gãy. Các trường hợp như tai nạn giao thông, tai nạn lao động, vấp ngã mạnh, hoặc vật nặng đè lên chân là ví dụ điển hình.
• Chấn thương gián tiếp: Những tình huống như ngã từ trên cao, chấn thương thể thao, va đập khi thi đấu, hoặc vặn chân với góc độ lớn có thể dẫn đến gãy xương mác.

Gãy xương mác có cần bó bột không?

​Gãy xương mác thường cần bó bột để cố định xương, giúp quá trình lành xương diễn ra thuận lợi. Xương mác có khả năng liền nhanh, thường sau khoảng 8–10 tuần bó bột nếu tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ. 

Bó bột được chỉ định trong các trường hợp gãy xương mác kín, tức là xương không lộ ra ngoài da. Nếu gãy xương mác hở (xương xuyên qua da) thường cần phẫu thuật để làm sạch vết thương, cố định xương bằng nẹp hoặc kim loại.

Phương pháp điều trị gãy xương mác

Sơ cứu

Khi bị gãy xương mác, bác sĩ có thể tiêm thuốc giảm đau như Promedol 0,02 hoặc Morphin 0,01 để giảm đau toàn thân. Ngoài ra, người bệnh có thể dùng thuốc giảm đau đường uống như Efferalgan Codein 0,50 hoặc Mofen. Để giảm đau tại chỗ, phương pháp phong bế gốc chi bằng dung dịch Novocain 0,25% sẽ được áp dụng. Để cố định xương, nẹp ê-ke gỗ hoặc nẹp tre sẽ được đặt ở mặt trong và ngoài cẳng chân, kéo dài từ 1/3 trên đùi đến tận gót chân.

Điều trị bảo tồn

Cách điều trị gãy xương mác phụ thuộc vào mức độ tổn thương.

• Gãy xương hở: Do tai nạn giao thông hoặc ngã mạnh, xương bị vỡ và xuyên qua da. Bệnh nhân sẽ được tiêm kháng sinh, tiêm phòng uốn ván nếu cần, và làm sạch vết thương. Xương sẽ được cố định qua phẫu thuật.
• Gãy xương kín: Nếu da còn nguyên vẹn, mục tiêu điều trị là khôi phục vị trí ban đầu của xương gãy, giảm đau, và phòng ngừa biến chứng. Phương pháp phổ biến là bó bột. Ngoài ra, bệnh nhân sẽ dùng nạng để di chuyển và có thể đeo nẹp cố định. Khi xương đã lành, bác sĩ sẽ chỉ định bài tập vật lý trị liệu để phục hồi chức năng và khả năng vận động.

Gãy xương mác bao lâu thì lành?

Bệnh nhân sẽ hồi phục sau 8-10 tuần. Trước đó, bệnh nhân sẽ được bó bột để cố định xương. Sau khoảng 1 đến 10 ngày, khi tình trạng sưng giảm, lớp bột có thể trở nên lỏng. Lúc này, bác sĩ sẽ thay bột mới hoặc quấn thêm bột kín để giữ xương ở đúng vị trí.

Trong suốt quá trình bó bột, bệnh nhân có thể thực hiện các động tác nhẹ nhàng như nâng cao chân, khép hoặc dạng chân để giúp xương hồi phục. Sau 3 tuần, bệnh nhân có thể bắt đầu sử dụng nạng, từ từ chống chân để tránh các vấn đề về dinh dưỡng.

Cách phòng ngừa gãy xương mác

Trang bị bảo hộ khi tham gia hoạt động thể thao hoặc lao động nặng

Khi tham gia các hoạt động thể thao, đặc biệt là những môn có nguy cơ va chạm cao như bóng đá, bóng rổ hay đua xe, việc sử dụng đồ bảo hộ đúng cách sẽ giảm thiểu chấn thương xương. Giày thể thao phù hợp sẽ giúp bảo vệ đôi chân, giảm nguy cơ gãy xương do té ngã. Ngoài ra, nẹp bảo vệ cho chân hoặc gối giúp hạn chế các va chạm mạnh vào xương mác. Nếu làm việc trong môi trường dễ xảy ra tai nạn như công trường xây dựng, hãy đeo giày bảo hộ và mũ bảo hiểm để bảo vệ cơ thể khỏi các tác động mạnh.

Tăng cường sức mạnh cơ bắp chân

Cơ bắp khỏe mạnh giúp bảo vệ xương mác khỏi chấn thương. Các bài tập như squats, chống đẩy, nâng chân, hoặc các bài tập cardio như chạy bộ, đi xe đạp có thể giúp cải thiện sức mạnh cơ chân, đồng thời tăng cường sự linh hoạt cho khớp. Khi cơ bắp được phát triển đúng cách, chúng sẽ hỗ trợ xương mác trong việc hấp thụ các tác động mạnh và giảm nguy cơ bị gãy.

Duy trì mật độ xương khỏe mạnh

Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng giúp duy trì sức khỏe xương. Canxi là thành phần chính giúp xương chắc khỏe, do đó, bổ sung đủ canxi trong khẩu phần ăn hàng ngày là cần thiết. Các thực phẩm như sữa, hải sản, rau xanh, hạnh nhân, và đậu nành là nguồn cung cấp canxi tự nhiên. Vitamin D cũng rất quan trọng vì nó giúp cơ thể hấp thụ canxi hiệu quả. 

Tập thể dục đều đặn, đặc biệt là các bài tập chịu lực như đi bộ, chạy bộ, hoặc đạp xe, sẽ giúp xương chắc khỏe, đồng thời cải thiện mật độ xương và giảm nguy cơ loãng xương.

Lái xe an toàn

Tai nạn giao thông là một trong những nguyên nhân chính gây gãy xương mác, đặc biệt là khi tham gia các vụ va chạm mạnh. Để giảm thiểu nguy cơ, bạn cần luôn tuân thủ các quy định giao thông, lái xe với tốc độ phù hợp, tránh các tình huống nguy hiểm như vượt đèn đỏ, hoặc điều khiển phương tiện khi không tỉnh táo. Sử dụng dây an toàn khi lái xe cũng giúp giảm thiểu chấn thương trong trường hợp xảy ra tai nạn.

Cải thiện môi trường sống

Môi trường sống không an toàn có thể dẫn đến nguy cơ ngã, đặc biệt đối với người già hoặc những người có vấn đề về thăng bằng. Đảm bảo trong nhà không có vật cản như dây điện, đồ đạc lộn xộn có thể khiến bạn vấp ngã. Đảm bảo ánh sáng đủ trong các khu vực dễ đi lại như hành lang, cầu thang để tránh tai nạn. 

Ngoài ra, trong môi trường làm việc, bạn cần chắc chắn rằng khu vực không có vật dụng nguy hiểm gây trơn trượt. Đối với người cao tuổi, việc sử dụng thiết bị hỗ trợ như gậy đi bộ hay nẹp bảo vệ cũng giúp giảm thiểu nguy cơ té ngã.

Gãy xương mác có cần bó bột không? Gãy xương mác có thể cần bó bột hoặc phương pháp điều trị khác tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương. Thời gian phục hồi thường kéo dài từ 8 đến 10 tuần. Tuy nhiên, việc tuân thủ chỉ định của bác sĩ và chăm sóc đúng cách sẽ giúp bạn hồi phục nhanh chóng. Nếu bạn gặp bất kỳ vấn đề gì trong quá trình hồi phục, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để có phương án điều trị phù hợp.