Các bệnh xương khớp thường gặp ở ngón chân cái

Viêm khớp ngón chân cái là tình trạng thường gặp, đặc biệt ở người lớn tuổi hoặc những ai thường xuyên vận động mạnh. Đây là bệnh lý gây ra cơn đau nhức, sưng, đỏ và đôi khi là cứng khớp, ảnh hưởng đến khả năng di chuyển và chất lượng cuộc sống. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây viêm, các phương pháp điều trị phù hợp, cũng như cách phòng ngừa hiệu quả sẽ giúp người bệnh cải thiện tình trạng và bảo vệ sức khỏe khớp ngón chân lâu dài.

Viêm khớp ngón chân cái là gì?

Viêm khớp ngón chân cái (Hallux Rigidus) là tình trạng viêm tại khớp metatarsophalangeal (MTP) của ngón chân cái. Khớp MTP kết nối ngón chân cái với bàn chân, giữ vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sự linh hoạt và cân bằng khi di chuyển.

Nguyên nhân gây đau khớp ngón chân cái

Có rất nhiều nguyên nhân khiến khớp ngón chân cái bị đau như: 

Thoái hóa khớp là một bệnh lý không viêm, nhưng trong một số trường hợp, nó có thể gây ra viêm. Viêm phát sinh khi sụn khớp ngón chân bị mòn theo thời gian hoặc do chấn thương, ví dụ như vấp ngón chân. Thoái hóa khớp ngón chân cái, hay còn gọi là cứng ngón cái (hallux rigidus) là một dạng phổ biến của tình trạng này.

Viêm khớp dạng thấp là bệnh tự miễn gây viêm tại các khớp. Triệu chứng bao gồm sưng, đỏ, nóng và đau. Viêm khớp dạng thấp không chỉ ảnh hưởng đến khớp mà còn tác động đến toàn bộ cơ thể, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, sốt và các triệu chứng toàn thân khác.

Bệnh gout (viêm khớp gout) là một tình trạng xảy ra khi các tinh thể acid uric hình thành trong khớp, đặc biệt là ở khớp ngón chân cái. Ngoài yếu tố di truyền, bệnh này còn liên quan đến bệnh lý thận, chế độ ăn uống không lành mạnh, béo phì và thói quen uống rượu. Chế độ ăn uống kém và thiếu vận động là những yếu tố góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc bệnh gout.

Triệu chứng viêm khớp ngón chân cái

Đau là triệu chứng đầu tiên dễ nhận thấy của viêm khớp ngón chân cái. Cơn đau có thể lan ra khắp ngón chân hoặc chỉ tập trung vào ngón cái. Mức độ đau thay đổi tùy thuộc vào tình trạng thoái hóa và viêm khớp. Cảm giác đau có thể nhức nhối hoặc như bị đâm, đôi khi là nhẹ, đôi khi lại rất nặng. 

Cứng khớp là dấu hiệu phổ biến khi đau nhức khớp ngón chân cái. Khi sụn giữa các khớp bị mòn, khớp ngón cái sẽ cứng lại khiến việc di chuyển và giữ thăng bằng trở nên khó khăn hơn.

Sưng là triệu chứng dễ nhận thấy khác. Khớp ngón cái có thể bị sưng, kèm theo đỏ và cảm giác ấm khi chạm vào. Tình trạng này thường xuất hiện sau khi nghỉ ngơi, đặc biệt là sau khi ngủ dậy. Với viêm khớp gout, sưng sẽ đi kèm với các cơn đau cấp tính vào ban đêm, gây nóng và đỏ rõ rệt.

Tiếng lạo xạo là một triệu chứng điển hình khi sụn bị thoái hóa. Khi lớp sụn mòn đi, các xương có thể cọ vào nhau, tạo ra âm thanh khó chịu. Biến dạng ngón chân cái là hậu quả khi cơ thể cố gắng ổn định khớp bằng cách tái tạo xương. Quá trình này có thể làm cho khớp ngón cái to lên, gây ra biến dạng.

Nóng tại khớp là một triệu chứng kèm theo đau và sưng. Tuy nhiên, tình trạng này thường không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày. Những triệu chứng như đau và cứng khớp sẽ càng nghiêm trọng hơn sau khi vận động mạnh hoặc kéo dài. 

Cách điều trị viêm khớp ngón chân cái

Để giảm đau nhức ngón chân cái, người bệnh nên đến bệnh viện để được thăm khám. Bác sĩ sẽ kiểm tra kỹ lưỡng, hỏi về triệu chứng và thực hiện các xét nghiệm cần thiết để xác định mức độ viêm. Từ đó, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị thích hợp.

Một trong những phương pháp phổ biến là dùng thuốc. Các loại thuốc giảm đau và chống viêm giúp giảm cơn đau nhanh chóng.

Nếu tình trạng nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật. Có ba loại phẫu thuật chính: cắt bỏ u xương, hàn cứng khớp, hoặc thay khớp ngón chân.

Bên cạnh điều trị, chế độ ăn uống giàu canxi và vitamin D rất quan trọng để bảo vệ xương khớp. Ngoài ra, nghỉ ngơi hợp lý và tập luyện nhẹ nhàng cũng giúp phục hồi nhanh chóng.

Làm sao để phòng ngừa viêm khớp ngón chân cái?

Đau xương hay viêm khớp ngón chân cái có thể gây hại nghiêm trọng cho khớp và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Để ngăn ngừa tình trạng này, hãy thực hiện các biện pháp sau:

• Tránh chấn thương: Cẩn trọng trong công việc, thể thao hoặc các hoạt động giải trí để hạn chế tổn thương khớp.
• Lựa chọn giày phù hợp: Chọn giày vừa vặn, thoải mái. Hạn chế sử dụng giày cao gót thường xuyên.
• Quản lý bệnh tự miễn: Đảm bảo tuân thủ điều trị bác sĩ để kiểm soát bệnh tự miễn, bảo vệ khớp.
• Luyện tập thường xuyên: Dành 20 phút mỗi ngày để tập luyện cho bàn chân, cải thiện sự linh hoạt và dịch nhờn khớp.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau củ, hạn chế chất béo không lành mạnh, đường và rượu bia. Bỏ thuốc lá.
• Không bẻ khớp: Tránh thói quen bẻ khớp ngón chân và ngón tay.
• Duy trì cân nặng lý tưởng: Tập luyện đều đặn, giữ cân nặng trong khoảng khuyến nghị để ngăn ngừa béo phì.
• Khám sức khỏe định kỳ: Kiểm tra sức khỏe ít nhất mỗi 6 tháng để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe, đặc biệt khi thuộc nhóm nguy cơ cao.

Viêm khớp ngón chân cái có thể gây nhiều khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày, nhưng với chế độ điều trị hợp lý và các biện pháp phòng ngừa thích hợp, tình trạng bệnh có thể được kiểm soát. Để duy trì sức khỏe khớp lâu dài, hãy chú ý đến việc lựa chọn giày dép phù hợp, duy trì cân nặng hợp lý, cùng với việc thăm khám định kỳ để phát hiện bệnh sớm. Khi phát hiện dấu hiệu viêm, điều trị kịp thời sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa biến chứng.